" Và thầy, Và trò, Và mùa Hè"
Thưa thầy !
Học trò chào thầy như vậy. Chào mà kệnh kệnh ngổ ngáo. Nhưng dễ thương. Cái chào ra mắt với hàm ý : học trò này không dễ cai trị đâu, đừng tưởng bở thầy ạ!
Thầy ngỡ ngàng một chút, rồi gật đầu đáp lễ với một vẽ rất chi là…anh thầy. Anh thầy chứ không phải ông thầy. Nghĩa là nữa thầy nữa anh. Huỵch toẹt ra là sinh viên sư phạm.
Lần đầu nhận dạy kèm, anh thấy lo lo. Lo nhiều nỗi: làm sao cho ăn được đồng tiền của thân chủ, làm sao giữ đúng uy như lời thằng bạn thổ công ưu ái giới thiệu ; học trò là phái nữ mà nơi đây là nơi đất khách quê người; vân vân và vân vân. Đụng học trò ngang ngạnh, bướng, lì, chắc chắn khó dạy. Mà cũng chả sao, anh thầy tự nhủ- ta đây từng vang bóng một thời “học sinh ngang đầu cứng cổ” xếp đạo đức dưới bàn chân ngạo mạn. Lấy độc trị độc. Cương nhu xử trí linh hoạt tùy trường hợpcụ thể. L o chi. A hà!
Buổi khai giảng chính thức vào ngày hôm sau, thầy gặp ngay sự chống đối của trò. Chống ngầm. Chống chừng bốn lăm phẫy năm phần trăm. Chống theo kiểu con gái mười bảy.
Mười bãy bẽ gãy…tùm lum. Cô bé mới lớn nào chẳng vậy chả có gì đẻ các cô nàng chịu tất. Cứ luôn luôn là ra vẻ ta đây. Ngang ngạng. Bất cần. Thầy cứ tỉnh bơ. Tỉnh bơ công bố một số điểm gọi là nội quy giản yếu về học và dạy. Tỉnh bơ ra bài trắc nghiệm xem thữ năng lực và kiến thức của tròmới được bao lăm khá. Nhanh hoạt và thông minh lắm lắm. Nghe ở lớp, cô bé rất xuya toán và giỏi đều các môn khác; năm ngoái xém tí là được học sinh giỏi toàn diện, mà có thể là xuất sắc nữa là đằng khác,cũng phãi. Gia đình chu đáo quả bít lo xa cho con cái một cách chu đáo
Thầy ra về. Học trò hỏi lời phê. Khen à? Không được. Với cái loại co tí chút chất xám mà kiêu căng một cây xanh rờn, phãi cho ngậm bánh mì hay xá xíu ngay trận phủ đầu:
-tàm tạm. Nhưng mún giỏi cần phải cố gắng nhiều!
Những buổi tiếp theo , thầy và trò vẫn lầm lầm lì lì. thầy dạy nghiêm nghị. Mô phạm y chang một ông giáo làng thâm niên. Trò học ơ hờ, cố tinh trinh diện một bô mặt đưa đám quá ư” những người khốn khổ”. Tuy nhiên số phần trăm chống đối giảm dần đều. Học trò chạy đằng trời rồi cũng phãi chào thua thầy. Thua là cái chắc.
Nhưng thầy nừng hơi sớm. Học trò này đâu dễ ngã ngựa. Sau mấy bữa im lặng là vàng. Trò chuyển hệ sang học đi liền với “ vấn” . Quậy xoay hàng loạt các câu hỏi lắt léo, hóc búa. Biến hình thế này, biến hình thế nọ. hàm số ấy , hệ thức ấy, tại sao? Có cách nào khác?phương pháp gì tối ưu?chứng minh xuôi. Chứng minh ngược. trực tiếp, gián tiếp, giải thích, biện luận. Kết quả: thầy thắng!chiến thằng không gian khổ chiến thắng cóc vinh quang. Phào.
Sự thua của trò biểu hiện qua bốn gai đọan. Đầu tiên là hỏi vớ vẫn:
-có thể khảo sát và vẽ đồ thị của mộng mơ không thưa thầy?
- tôi chuyên khoa toán, chứ đâu phãi khoa tâm lí
-sao bữa hôm thấy thầy đọc sách tâm lí đó
-à nhưng đó là tâm lí sư phạm
-sao thầy không tâm lí gì hết zạ!
-thế nào?
-hơi khó. Hơi nghiêm nghị ạ!
-không phải hơi mà là rất. tâm lý học dạy sư phạm cần phải zậy!
- xì…ì…ì…ì…
Học trò kéo dài chữ xì rồi cong môi lên, chu chum lỗ mũi, nhướng nhướng cặp mắt, nom buồn cười đáo đễ. thầy đánh rơi cái đạo mạo. Hì. thầy và trò cùng cười.
Giai đoạn hai mở đầu bằng một cơn mưa. Học trò không chịu học cắn bút nhìn trời. Thầy thoáng thấy trong mắt học trò một nỗi gì đó” buồn ơi xa vằng mênh mông là buồn”. thầy giục trò học. trò lắc đầu:
-hổng học đâu!
- seo?
-mưa!buồn quá!
-mưa là chuyện của trời. học trò lo bổn phận của học trò đi
-mà học đễ làm gì
-để giỏi, để sang năm thi đậu
-giỏi làm gì! Thi đậu để làm gì?
- đễ ..ơ…ơ Thôi, đừng có làm biếng. học đi!
Thầy bí, phải đeo mặt nạ mô phạm ông ẹ vào. Trò òa khóc. Khóc ngon lành. Anh thầy dâm cuống, bèn hạ giọng, xuống một quãng tám dỗ dành. học trò vẫn không chịu nín, càng khóc mạnh hơn. Hu hu. nước mắt nước mũi chãy như mưa.
Mưa bỗng tạnh trò hết òa khóc:
-hum nay hỗng mún học đâu! Mún thầy kễ chuyện hà.
Giọng trò sao nũng nịu thế, thầy phớt Ăng –lê:
-tôi chẵng có chuyện gì cả
-hỗng tin! Ai mà hỏng có chuyện!
-chỉ chuyện tích phân, vi phân các thứ thôi!
-ứ hèm! chuyện khác í! chuyện về thầy nè!
-tôi chả có chuyện gì đáng nói cã. rất bình thường như bao người bình thường khác.
-hãy kể về xứ huế cũa thầy đi
-khi khác, hum nay học cho xong mấy bài lượng này đi
-Học trò lại xệ mặt xuống. Nước mặt chực trào ra. thầy dạnh nhượng bộ
-thôi dc chiều lần này thôi nha
Trò cười:
-dạ!!!
Thầy đốt điều thuốc rồi thong thả kể chuyện về mảnh đât chôn rau cắt rốn. huế xinh. huế mộng. huế âm nhạc. huế vũ đạo. huế hội họa. huế kiến trúc. huế thi ca. Trò tròn xoe mắt lắng nghe. Hứng khởi thầy còn minh họa bằng thơ hàn mạc tử:
Sao em không về chơi thôn Vỹ
Nhìn nắng hàng cau nắng mơi lên
vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền
Trò xuýt xoa:
-Thầy ca ngợi huế quá chừng, duyên quá trời, học trò nghe bắt ham về huế luôn í !!!
- về làm gì?
-cắn huế một miếng!
Giai đoạn ba. thầy bị một cơ đau nhẹ, nhờ thằng bạn chuyễn hộ mẫu giấy nhỏ” thầy mắc cảm , trò được bãi khóa vài hôm. Sướng chưa?”
Nghỉ học bao giờ chả sướng. Nhưng cũng có trừơng hợp ngược lại, Như trường hợp này chẵng hạn. Học trò buồn. Học trò đạp xe đến kí túc xá thăm thầy:
-đem đồ đến cho thầy tẩm bỗ mau lành.
-mau lành để làm gì?
- đễ dạy học trò học
-học đễ làm gì?
-trò học thuộc lới thầy hóm hỉnh:
-để giỏi để sang năm thi đậu!
-giỏi làm gì! Thi đậu để làm gì?
Trò cười. thầy cười. vui vẻ vô cùng. chợt học trò hỏi:
-thầy cảm ai zậy!
- hỏi chi!
Trò đáp cộc lốc, tỉnh khô, khiến thầy giật thót mình:
- giết!
Học trò về. bạn bè cùng phòng hỏi ai. “ mà sao?”
- “coi bộ dễ thương. Đào hả?”
- Đâu có, học trò tao dạy kèm
- Kèm thì kèm luôn
- Làm gì có chuyện đó
- Sao lai không?
Thầy im lặng. cóc thèm tranh luận với lũ tiểu yêu.
Hôm sau dù bệnh, thầy vẫn gắng đi dạy. chính xác hơn là thầy thick đi dạy. Giai đoạn chót bắt đầu từ đấy.
- nghĩ một bưa đi thầy
- lại không mún học hã? trời hôm nay đâu có mưa
- nhưng thầy còn đau mờ lị
- học trò chăm vào thầy hết đau ngay
- hỗng tin!
- thế thì tôi về zậy( thầy giả vờ đứng lên)
- học trò đề nghị việc này chả bít thầy chịu hôn?
- giải một bài toán khó?
- dạ. nhưng hỏng khó gì ráo trọi
- sẵn sàng. Đâu?
Học trò cầm phấn ghi lên bảng “ H.T.M2.T.Đ.C.F=?”
- cái gì thế này
- thầy nghĩ sao?
- Coi nào chắc vô nghiệm
- Vô sao được mà vô!
- À vậy thì : “ học thiệt miệt mài thi đâu chắc phau”
- chắc phau là gì? hỏng đúng. Zero!
- “ học trò ma mãnh thầy đau cũng phãi”
- thầy lại trật nữa rồi
- chịu chịu! trò giãi đi thôi
- học trò điền vào” học trò muốn mời thầy đi cà fê”
- bậy! học trò không được đi uống cà phê với thầy giáo
- sao lại không!
Ờ nhĩ đi thì đi. Đi uống cà fê. Đi uống âm nhạc. đi ngắm ánh mắt tòn xoe. một lần, hai lần rồi mười lần. thành quen, thành kỉ niệm.
Mùa hè
thầy về huế thăm nhà. học trò ra tận ga đưa tiễn. Hai thầy trò vào một quán nước. Trò ôm khư khư túi hành lý cũa thầy mà lắc lắc như lắc một mối sầu. Sài gòn trưa hè rực nắng, nhưng hình như đâu đây, có những hoa tuyết trắng rơi rơi. Để tuyết tan, thầy nhóm lênh ngọn lữa bông đùa:
- có khi nào đây là lần gặp nhau cuối cùng không?
Học trò giãy nãy véo thầy cái đau điếng:
- sức mấy! cầu hã? thầy liệu đó nghen.
Thầy lên tàu. Trò đứng dưới, dặn dò đủ thứ, nào là nhớ chuyên cần viết thư, nhớ mau trở lại, nào là về ngoải nhớ ăn no ngủ kĩ, đừng đi cà phê với bất cứ ai.Nhớ, nhớ và nhớ. Tàu rúc còi. Trò đưa thầy cuốn album bé bé chứa đầy ảnh trò đủ kiểu. Tàu chạy, thầy nhoài người vẫy tay, trò đứng lặng.
Ra đến huế, một tuần sau,thầy nhận được thư trò- bức thư cặp hai giấy học trò, đầy đặc chữ, đầy đặc nhớ, nhớ và nhớ. Thầy vội hồi âm, nhưng ít lâu sau lá thư gưởi trả về với lý do “ người nhận không ở địa chỉ này”. Bức thư tiếp theo cũng thế. Thế là thế nào?
Hết hè thầy trở lại sài gòn, ghé ngay đến nhà trò. Cửa đóng im ỉm, ổ khóa phía ngoài. Thế này là thế nào? Thầy liền tìm thằng bạn hỏi. Hắn đáp: đi rồi!
Thầy ngơ ngác một lúc lâu, rồi một mình bỏ đi tìm một quán cà phê.
Vừa ngồi xuống ghế thầy nhận được một mẩu giấy. trên giấy ghi “ H.T.M2.T.B.C.F.H.N” (học trò mún mời thầy bữa cà phê hôm nay)
Thầy quay lại sau lưng, thầy nhìn trò, trò nhìn thầy, mỉm cười.
Hai phin đen.
Chiều xuống. Mưa...8*